Plattdeutscher Abend

Plattdüütsch or Nedderdüütsch sünd twee Wöör för een Spraak. Dat öllste Nedderdüütsch, wat wi kennen dot, is Oldsassisch or Oldnedderdüütsch, de Spraak van den germanischen Stamm van de Sassen. De wichtig Tied  van disse Spraak  is van 800 bit 1100. Tominnist stammt de allermeeste  Schriefkraam , de uns nableven is, ut disse Johren. Vun 1100 bit 1200 gifft dat keen oldsassische  Literatur. Un na 1200 ward ut dat Oldsassische denn suutje dat Mittelnedderdüütsche.

Mittelnedderdüütsch, dat is de Tied vun 13. bit hen na dat 16/17 Jahrhunnert. Se hebbt ehr Spraak ook  düdesch, (nedder-)sassesch or nedderlendesch nöömt. Un schreven hebbt se maal so un maal anners- sowat as`n Duden, wo`n in nakieken kunn, wat richtig is, dat harn se ja noch nich. Tüsken  1350 un 1550 is de Spraak upbloit, denn de wat to seggen haarn, de deen dat up platt. De Hansekooplüü weern allerwegens in`t Noorden van Europa  togang. Wenn se denn een Reken  up Platt utschrieven dään, denn kunn dat meist jeedeen Hannelsmann lesen un verstahn, ook de in Gent un Brügge ,London un Bergen, Reval or Novgorod. Un Platt weer nich bloots de Hannelsspraak, nee, dat weer ook de Spraak vun Recht, Geschicht  un Kultur ,van allens wat wichtig weer up de Welt.

Sowat üm 1500 is  denn dat Hoochdüütsche över Noorddüütschland kamen. De högern Lüü  wennen sik immer mehr de Spraak un Kultur ut`n düütschen Süden an. De Grund weer: De Musik bi Hannel un Wannel, de speel upmaal ünnen in`n Süden. Door mussen sik de Kooplüü up instellen .Vörbi weer, dat de Hanse bi Geld un Politik dat Seggen haar. De Reformatschoon un dat Bökerdrucken  weer een Schaden för dat Plattdüütsche,denn veel mehr noochdüütsche as plattdüütsche Böker worden druckt. De wat weer un wat haar, de muss un wull nu allens in Hochdüütsch hebben. Eerst gung dat man üm de schreven Schrift, dat duur aver nich lang, denn wull he ok hochdüütsch snacken. Un uplest wurr up sien Heimaatspraak, dat ole Plattdüütsch, bloot noch van boven daalkeeken, dat weer hüm nich mehr good genoog. Dat Enn vun`t Leed weer: Meest jeedeen in uns Noorden kunn nu twee Spraken, man dat Plattdüütsche weer bloot noch de Minnerspraak.

Vandaag  köönt wi uns Platt nu as`s tweete Spraak bruken, bilangen dat Hochdüütsch. De Politik will, dat  disse Spraak  fördert ward. Bi uns in Freesland gifft dat twee Beupdragten för uns Plattdüütsch, Oortsschiller  in Oostfreesland gifft dat in hooch un in platt, in Grundschoolen leert de Lütten Platt , in Radio hört wi plattdüütsch Hörspillen. Dat gifft  plattdüütsch Theater, de Plattsnackers un bi uns in Heimatverein ward  Plattdüütsch groot schreven. De plattdüütsch Spraak dröfft nich ünnergahn ! Wi willt daran arbeiden, dat uns to Harten gahn Spraak bestahn blifft un wi ok in Tokunft uns platt ünnerhollen köönt.

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert

Diese Website verwendet Akismet, um Spam zu reduzieren. Erfahre mehr darüber, wie deine Kommentardaten verarbeitet werden.